In gesprek over duurzame buurtwarmte

Op maandag 8 september organiseerde gemeente Diemen de bijeenkomst ‘In gesprek over duurzame warmte’. Deze bijeenkomst was een vervolg van de bijeenkomst die onder dezelfde naam in februari werd georganiseerd en hebben als doel om meningen, zorgen en wensen vanuit inwoners op te halen die relevant zijn voor het opstellen van het gemeentelijke warmteprogramma. Bij deze tweede avond waren 26 betrokken inwoners aanwezig, die onder andere hebben meegedacht over de prioritering in het afwegingskader voor het warmteprogramma. 

Opening 

De avond werd geopend door Emily Kuin (communicatieadviseur bij de gemeente) en wethouder Matthijs van den Berg. De wethouder heette iedereen welkom en bedankte de inwoners voor hun actieve rol en het belang van een open dialoog. Daarna werd aan de hand van Mentimeter gepeild wie er allemaal in de zaal zaten. De aanwezigen worden gevraagd om via een Mentimeter (en het opsteken van de hand) een paar vragen te beantwoorden. Hieruit blijkt:

• Goede verdeling over de Diemense wijken
• Meeste mensen zijn 60 plus
• De helft van de aanwezigen is ook aanwezig geweest tijdens de bijeenkomst in februari 2025

Presentatie van warmteregisseur Siem Goede

Warmteregisseur Siem Goede begon zijn presentatie* met een samenvatting van wat er de afgelopen maanden allemaal is gebeurd op het gebied van de warmtetransitie. Daaropvolgend kwamen de volgende onderwerpen aan bod: 

• Wat is er de afgelopen maanden gebeurd in de Diemense warmtetransitie?
  • Nieuwe wetgeving (Wcw & Wgiw)
  • Haalbaarheidsonderzoeken Ruimzicht en Diemen Zuid
  • Ontwikkelingen Publiek warmtebedrijf
• Hoe ziet het Warmteprogramma er nu uit?
• Afwegingen bij de keuzes die we nog moeten maken

De volledige presentatie is als PDF hier te downloaden.

Vragen bij presentatie:

• Het aanbod van een warmtebedrijf, heb je straks een keuze aangezien er maar één aanbieder is? 
  Antwoord: Daarom willen we dit ook niet meer overlaten aan private aanbieders. Er is nu wetgeving waarin wordt geregeld dat het een publiek bedrijf moet zijn. Wethouder: de gemeente neemt de rol om dit goed te regelen voor haar inwoners.
• Als bijvoorbeeld 90% van de inwoners niet meedoet aan een collectieve oplossing, wat dan? 
  Antwoord: Dan kan het waarschijnlijk niet meer uit, dus dan stopt het.
• De gemeente wijst volgens de nieuwe wet warmtekavels aan. Voor een kavel wordt dan een warmtebedrijf aangewezen en komt re naar verwachten een uniforme prijs voor de geleverde warmte. Vraag: Hoe groot is een kavel? 
  Antwoord: Kan alle kanten op, maar Siem verwacht dat het heel groot wordt, regionaal. Zo komt er een mix van meer en minder rendabele projecten binnen een kavel. Voordeel: aansluitingskosten van minder rendabele projecten kunnen goed worden gesocialiseerd.
• Een warmtebedrijf bepaalt per kavel de prijs? 
  Antwoord: Ja. Daar willen we als gemeente wel over meepraten. En daar zijn regels voor in de nieuwe wet. In de WCW is een ‘kostprijs plus’vastgelegd. Het een en ander wordt bewaakt door de ACM. Transparantie is hierbij essentieel.
• Hoe de kavels eruit komen te zien; is dat iets wat de gemeente moet bepalen?
  Antwoord: In principe wijst de gemeente de kavels aan. We denken dat we daarbij wel de samenwerking met de provincie en het warmtebedrijf opzoeken. Ook inwoners kunnen hierbij een rol spelen.
• Waarom wordt aardwarmte niet als een optie meegenomen in de haalbaarheidsonderzoeken? 
  Antwoord: Geothermie kan niet zonder een bestaand warmtenet. Zodra het warme water beschikbaar komt, moet het worden ingevoerd in een warmtenet. In het huidige scenario is dit het DiemenNet van Vattenfall. Dit grote warmtenet moet óók worden verduurzaamd, en daarvoor wordt de geothermie straks als eerste gebruikt.  Bovendien wordt het DiemenNet niet verder uitgebreid naar de bestaande Diemense wijken. Vattenfall wil dit niet. Daarom kunnen we hier niet mee rekenen en zoeken we andere oplossingen.
• In Diemen Zuid is een collectieve oplossing (warmtenet) qua kosten vergelijkbaar met een individuele oplossing (warmtepomp). Over welke kosten hebben we het?
  Antwoord: Gaat om ‘global cost of ownership’: dus alle kosten bij elkaar opgeteld.
• Wordt er nog gekeken naar waterstof? 
  Antwoord: Het rijk heeft bepaald dat duurzame gassen allereerst niet naar woningen gaan maar naar industrie en eventueel wijken die niets anders kunnen gebruiken. Wij rekenen dus niet op waterstof.
• Diemen wil meedoen in het regionale publieke warmtebedrijf en evt ook aandeelhouder worden. Hoe groot zal dit aandeel worden? 
  Antwoord: Hierover is nog niets besloten, daar gaat uiteindelijk de gemeenteraad over. Dat gaan we stap voor stap uitzoeken. Het aandeelhouderschap moet passen bij de omvang van Diemen en de haar warmteprojecten.
• Lopen er al gesprekken met de partijen die betrokken zijn bij het regionale publieke warmtebedrijf (Amsterdam, EBN en Alliander)? 
  Antwoord: Ja, er wordt zowel ambtelijk als ook bestuurlijk afgestemd. 
• In het afwegingskader ontbreekt ‘leveringszekerheid’. 
  Antwoord: Goed punt. We noemen het onder ‘duurzaamheid’ Maar het kan meer worden uitgelicht. In de wet is overigens vastgelegd dat voor elke collectieve warmteoplossing een backup voorziening moet komen. 

Interactieve deel: in groepjes bespreken we het afwegingskader

Voor het tweede deel van de bijeenkomst worden de deelnemers ingedeeld in vier groepen. De vier groepen krijgen de opdracht om het ‘afwegingskader’ te bespreken en een prioritering aan te brengen. Wat vindt men het belangrijkste?

Afwegingskader

Het ‘afwegingskader’ bevat de onderwerpen die bepalend zijn voor de keuzes in de Diemense warmtetransitie. Bij het opstellen van het warmteprogramma wordt aan de hand van dit afwegingskader bepaald welke techniek voor welk gebied mogelijk en wenselijk is. 

Het afwegingskader bevat de volgende onderwerpen:

• Laagste nationale kosten
• Gebruikerskosten
• Duurzaamheid van de warmtebron
• Circulariteit
• Invloed van de netcongestie
• Koeling
• Impact in de gebouwen
• Impact op het milieu

Feedback uit de vier groepen

Groep 1 (onder leiding van Emily Kuin)

De stemming in groep 1 was kalm en open, maar er was ook ruimte voor de kritische noot. Hierdoor ontstonden er nuttige dialogen. Een overduidelijke nummer 1 en 2 prioriteit was er niet bij groep 1. De duurzaamheid van de warmtebron en de gebruikerskosten lagen dichtbij elkaar. Een woord wat veel terugkwam in de gesprekken was levenszekerheid. 

Warmtebron

• De duurzaamheid van de warmtebron vind men zeer belangrijk
• Een nieuwe warmtebron moet lang mee kunnen gaan en dus ook nog beschikbaar zijn voor het nageslacht. 

Gebruikerskosten

• Dit thema zorgt voor veel vragen. Hoe komen we tot een gedegen en eerlijk aanbod voor iedereen?
• Sociale oplossing: Denk aan de mensen met een kleine beurs. We maken er allemaal gebruik van en moeten ook een oplossing vinden die voor iedereen eerlijk en goed is. 
• ‘Heb ik straks nog wel de vrijheid om over te stappen op een andere warmtebron en hoeveel gaat dat dan kosten?’ 

Prioritering afwegingskader / stemming

Belangrijkste onderwerpen:

• Duurzaamheid van de warmtebron
• Gebruikerskosten (sociale kwestie)

Op de tweede plaats:

• impact in de gebouwen
• Impact ophet milieu
• Netcongestie

Groep 2 (onder leiding van Boaz Bar-Adon)

Betrouwbaarheid bron
Een aandachtspunt dat veel besproken werd, is naast duurzaamheid ook de betrouwbaarheid van de warmtebron. Is het goed om dit als extra criterium toe te voegen?

• Blijft de bron leveren?
• Kan de bron langdurig en in alle seizoenen en dagdelen warmte leveren?
• Hoe wordt de levering gegarandeerd?
• Wat is de back-upvoorziening?
• Is het wenselijk om met een commercieel bedrijf als bron te werken? 

Gebruikerskosten
Bij het criterium gebruikerskosten hebben we ook gesproken over gebruikersvoorwaarden:

• Kun je zelf een "provider" kiezen?
• Kun je later alsnog aansluiten op het warmtenet?
• Wat gebeurt er als je eerst aansluit en daarna wilt stoppen — wat zijn de gevolgen?
• Hoe wordt de gebruiker vertegenwoordigd binnen het warmtebedrijf?

Het is belangrijk om bij deze criteria het bewonersperspectief goed mee te nemen.

Koeling werd ook genoemd als een belangrijke afweging, vooral als het leidt tot minder airco’s in de buurt — iets wat door veel bewoners als wenselijk wordt gezien.

Prioritering afwegingskader / stemming

Belangrijkste onderwerpen:

• Gebruikerskosten en voorwaarden
• Duurzaamheid en betrouwbaarheid van de bron
• Koeling, als dit zorgt voor minder airco’s in de buurt

Op de tweede plaats:

• Laagste nationale kosten
• Impact in de gebouwen
• Impact op het milieu

Minst belangrijk of lastig te beoordelen:

• Circulariteit
• Invloed op netcongestie

Groep 3 (onder leiding van Siem Goede)

Gebruikerskosten
Bij energiekosten is het belangrijk dat de kosten transparant zijn. Het moet duidelijk zijn waarvoor je betaalt. Het zou fijn zijn als de kosten over een langere periode constant zijn, dus niet door verschillende oorzaken omhoog en omlaag schieten. En de gebruikerskosten moeten het liefst ook een beetje laag zijn.

Duurzaamheid van de warmtebron
De deelnemers vinden dit wel een belangrijk criterium. De bron moet zo weinig mogelijk 
CO2 uit stoten. Daar is het bij de warmtetransitie immers om te doen.

Circulariteit
Dit is een ingewikkeld onderwerp. Maar levensduur en repareerbaarheid wordt belangrijk gevonden.

Prioritering afwegingskader/stemming

Belangrijkste onderwerpen:

• Duurzaamheid van de warmtebron
• Circulariteit
• Impact in de gebouwen

Op de tweede plaats:

• Gebruikerskosten 

Op de derde plaats:

• Koeling 

Groep 4 (onder leiding van Markus Schmid)

Gebruikerskosten

• Kan een warmtenet tot aan de voordeur worden aangelegd, en dat de bewoners later kan beslissen of hij/ zij meedoet?

Duurzaamheid van de bron

• Een mix van duurzame bronnen lijkt het beste ivm leveringszekerheid.
• Bedenk dat je bij individuele oplossingen ook bronnen nodig hebt om alle elektriciteit te produceren. Daar heb je dan minder invloed op (kernenergie, windturbines, etc…)
• Leveringszekerheid zou als een apart onderwerp in het afwegingskader moeten worden opgenomen.

Circulariteit

• We maken nu keuzes voor volgende generaties. Kijk 50 jaar vooruit!
• De groep denkt dat je onder de streep meer materialen nodig hebt als men kiest voor individuele oplossingen.

Netcongestie

• Individuele warmtepompen zorgen voor een grote piek in de elektriciteitsvraag in de winter. Juist dan wordt er weinig zonne-energie op de daken geproduceerd.
• Stroom kun je niet opslaan voor de winter.
• Warmte uit datacenter biedt wél kansen voor seizoensopslag in de ondergrond. 

Koeling

• In de krant staat dat het misschien juist kouder gaat worden, als de golfstroom stopt komt er een nieuwe ijstijd.
• Koeling wordt niet zo belangrijk gevonden: kun je relatief makkelijk zelf regelen, op allerlei manieren.

Impact in de gebouwen

• Dit wordt heel belangrijk gevonden.
• ZLT-net: te veel extra installaties in huis, dat is niet te doen qua ruimte.

Impact op het milieu

• Met name de impact van geluid vinden we heel belangrijk – te veel individuele warmtepompen kunnen een probleem vormen.

Prioritering afwegingskader / stemming

Belangrijkste onderwerpen:

• Impact in de gebouwen
• Impact op het milieu (geluid)
• Laagste nationale kosten

Op de tweede plaats:

• Gebruikerskosten
• Circulariteit

Op de derde plaats (ook belangrijk):

• Leveringszekerheid
• Duurzaamheid van de bron