Herijking sportakkoord Diemen 2023

1.    Inleiding - sport versterkt 

Op 14 december 2022 is het landelijk Sportakkoord II Sport Versterkt ondertekend door het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), Vereniging Sport en Gemeenten (VSG) en Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), Nederlands Olympisch Comité*Nederlandse Sport Federatie (NOC*NSF)  en het Platform Ondernemende Sportaanbieders (POS). Het Sportakkoord II vervangt Sportakkoord I en stelt nieuwe kaders om tot concrete afspraken te komen voor verbetering van sport in Nederland. Het Sportakkoord II verplicht gemeenten om de bestaande lokale sportakkoorden te herijken, om zo het lokale uitvoeringsbudget te mogen ontvangen. 

Dit document vervangt het sportakkoord Diemen van 2020. En is lijn met de de structuur van het landelijke Sportakkoord II. Ook zijn de nieuwe ambities vanuit het landelijk Sportakkoord II verwerkt tot lokale ambities.  

Gezond en Actief Leven Akkoord 
Het landelijk Sportakkoord II is zeer nadrukkelijk verbonden met het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA), ondertekend door VWS, gemeenten en zorgverzekeraars. In het GALA staan afspraken gericht op de vertaling van landelijke doelen voor gezondheid en welbevinden naar landelijke, regionale en lokale resultaten. Sport en bewegen kan een belangrijke bijdrage leveren aan deze doelen. Het Diemense plan van aanpak voor het Gezond en Actief leven Akkoord is gereed in september 2023. 

1.1 Totstandkoming herijking 

Deze herijking is een samenwerking tussen verschillende partijen in Diemen die bezig zijn met sporten en bewegen. De informatie die tot nu toe is opgehaald is het vertrekpunt voor de aankomende jaren. De dikgedrukte woorden in de herijking zijn één op één de uitkomsten van de startbijeenkomst en de individuele gesprekken. Dit document blijft continu in ontwikkeling. Dit betekent dat er nieuwe onderwerpen toegevoegd kunnen worden. Het proces voor deze herijking zag er als volgt uit: 

1.    Evaluatie van het lokale sportakkoord (18 april 2023) 
De leden van de kerngroep van het lokale sportakkoord en de buurtsportcoaches keken met een kritisch blik terug op het lokale sportakkoord van 2020. Daarbij evalueerden zij de doelstellingen en de behaalde resultaten van het lokale sportakkoord. 

2.    Startbijeenkomst (10 mei 2023) 
Sportverenigingen, commerciële sportaanbieders , welzijnsorganisaties, zorginstellingen, onderwijs en de raadsleden hebben deelgenomen aan een bijeenkomst over sporten en bewegen in Diemen. De bijeenkomst bestond uit verschillende gesprekken met elkaar over de thema’s: bereik, fundament en betekenis. De uitkomsten van deze gesprekken vormen de basis voor deze herijking. 

3.    Eén op één gesprekken (17 mei, 24 mei en 1 juni) 
Na de startbijeenkomst zijn er verschillende gesprekken gevoerd met lokale sportaanbieders. Ook deze  input is meegenomen in de herijking. 

2.    Terugblik: sportakkoord Diemen 2020 

Het sportakkoord Diemen van 2020 stelde drie ambities om sporten en bewegen in Diemen te versterken. De evaluatie van het lokale sportakkoord is als volgt samengevat:  

1.    Een leven lang sporten en bewegen voor iedereen 
Deze ambitie richtte zich op het verbeteren van de mogelijkheden om een leven lang te kunnen sporten en bewegen met speciale aandacht voor de jongste jeugd, de oudste groep en mensen met een beperking of chronische aandoening. Uit de evaluatie bleek dat:

• De buurtsportcoaches een belangrijke rol speelden om de jongste jeugd en de oudste groep meer te laten sporten en bewegen. Door de organisatie van verschillende sport- en beweegactiviteiten voor verschillende doelgroepen waaronder nordic walking, wandelgroepen en een kinderinstuif.  
• Financiële middelen uit het sportakkoord bijdroegen voor de organisatie van activiteiten om de kwaliteit van het sportaanbod te verbeteren. En om meer mensen te enthousiasmeren voor sport en bewegen. Zo zijn de middelen ingezet voor het geven van kennismakinglessen van tafeltennis bij scholen en is de jeugdafdeling van de tennis gegroeid. Ook is het geld gebruikt om looptrainingen te organiseren bij voetbaltrainingen.  
• Minder aandacht is er besteed aan het betrekken van mensen met een beperking en of chronische aandoening, dit bleef beperkt tot het onder de aandacht brengen bij de sportverenigingen van de uitleenservice voor sporthulpmiddelen en deelname aan het samenwerkingsverband Aangepast Sporten. Wel is er vanuit het lokale sportakkoord budget beschikbaar gesteld voor een project om kinderen met een motorische beperking te stimuleren om te sporten en te bewegen, dit project staat gepland voor de tweede helft 2023. 

2.    Duurzame sportinfrastructuur 
De tweede ambitie richtte zich op een optimale en toekomstbestendige inrichting van de ruimte voor sport en bewegen in Diemen: in de openbare ruimte, op het sportpark, bij de binnensport en in het zwembad. Uit de evaluatie bleek dat: 

• De afgelopen jaren er een impuls gegeven is aan het sportpark door de herinrichting van het sportpark en het plan van aanpak ‘Vitaal Sportpark De Diemen’. Dit droeg bij aan een plek waar ontmoeting en verbinding centraal staat. En waar naast het beoefenen van een sport bij een vereniging er ook mogelijkheden zijn om te sporten in de openbare ruimte door een wandel- en hardlooproute rondom het sportpark. 
• Bij de herinrichting van het sportpark is er ook een beachcourt aangelegd. Van het beachcourt wordt nog beperkt gebruikt van gemaakt. 
• De binnensportcapaciteit is vergroot door de realisatie van een tweede sporthal, direct naast de huidige sporthal in Diemen. Deze nieuwe sporthal is direct goed in gebruik genomen. Ook is er een hypermodern gymzaal in de wijk Holland Park gerealiseerd. Overleggen tussen de binnensportverenigingen hebben geleid tot een goede verdeling van verhuur van de zalen onder elkaar. 
• Om een gezonde sport en beweegomgeving te faciliteren is er opdracht gegeven om watertappunten te realiseren op plekken waar veel wordt gesport onder andere bij het sportpark, sporthal en de speelplaats De Rode Touwen.  

3.    Vitale sport- en beweegaanbieders 
Vitale sport- en beweegaanbieders die in een goede onderlinge samenwerking een maximaal sport- en beweegprestatie leveren, is de laatste ambitie uit het sportakkoord Diemen 2020. Uit de evaluatie blijkt dat: 

• De samenwerking tussen de sportverenigingen onderling en tussen de sportverenigingen en de gemeente positief en opbouwend verloopt. Er is met elkaar regelmatig contact geweest over verschillende onderwerpen zoals de verdeling van de binnensportaccommodaties, veiligheid, parkeersituatie en  de gezonde sportkantine.
• De commerciële sportaanbieders beperkt betrokken zijn geweest bij het sportakkoord Diemen van 2020 .  

3.    Herijking sportakkoord Diemen

Het landelijk Sportakkoord II schetst de kaders voor de herijking van het sportakkoord Diemen. Het landelijk Sportakkoord II zet in op het versterken van drie onderdelen namelijk, fundament, bereik en betekenis.  Deze drie onderdelen vormen ook de leidraad voor de herijking. 

3.1 Het fundament op orde  

De voorwaarden om te kunnen sporten en daar plezier aan te beleven, moeten op orde zijn. Met fundament doelen we op de mensen, organisaties, cultuur (waarden en normen) en materiële voorzieningen in de sport. Om het fundament te versterken richten wij ons op de volgende drie ambities: 

1.    Versterken van de sociale veiligheid binnen sport
Een sociaal veilig sportklimaat in Diemen moet vanzelfsprekend zijn. Daarom gaan we structureel aandacht besteden aan sociale veiligheid binnen sport. Enerzijds moet dit komen uit de sport zelf, door de basiseisen van sociaal veilig te sporten op orde te hebben (Gebruik Regeling Gratis VOG, Gedragscode Sport, Vertrouwenscontactpersoon en Cursus of e-learning voor trainer-coaches). Ook kan de kwartiermaker sportakkoord sportaanbieders begeleiden bij het maken van beleid rondom sociale veiligheid en integriteit bij sportverenigingen. Daarvoor zoeken wij de samenwerking op met landelijke en regionale partijen die expertise hebben op het gebied van sociale veiligheid en integriteit. Tot slot, komt er ook een gemeentelijk plan van aanpak voor sociale veiligheid in sport, deze uitwerking volgt. 

2.    De ruimte bieden voor sporten 
Het hebben van voldoende ruimte om te sporten is een belangrijke voorwaarde om met plezier te kunnen sporten. Diemen is een dichtbebouwde gemeente en daarom moet er efficiënt en zorgvuldig omgegaan worden met het ruimtegebruik. Sporten in Diemen kan bij het sportpark  (buitensportaccommodaties), de sporthallen en de  zwembaden (binnensportaccommodaties) en in de openbare ruimte. De kwartiermaker van het sportakkoord heeft een aanjagende rol om de samenwerking op het sportpark te versterken. Voor de binnensportaccommodaties is het belangrijk dat de gemeente duidelijk is over het  gemeentelijk beleid rondom bestemmingsplannen en de regels voor verhuur. Ook gaat de kwartiermaker sportakkoord samen met de betrokken partijen onderzoeken naar het gebruik van de binnen- en buitensportaccommodaties in de daluren. Tot slot laat landelijk onderzoek zien dat sporten in de openbare ruimte steeds populairder wordt. Samen met lokale partijen gaat de gemeente de mogelijkheden verkennen voor een intensiever gebruik van de buitenruimte voor sport en bewegen, bijvoorbeeld voor urban sports zoals 3x3 basketbal, pumptrack of Diemerrondjes. 

3.    Het versterken van de sportorganisaties 
Vrijwilligers en sportprofessionals zijn essentieel om ervoor te zorgen dat Diemenaren gaan sporten. En is dus een essentiële voorwaarde om de basis op orde te hebben. De afgelopen jaren is de druk op vrijwilligers toegenomen, meer taken komen bij minder vrijwilligers te liggen. Om ook in de toekomst gezonde sportverengingen te hebben is het belangrijk dat er een vrijwilligersbeleid bij verenigingen komt.  Ook is het behoud van leden bij sportaanbieders belangrijk. Op inspiratie volle wijze gaan we met elkaar aan de slag om vitale verenigingen te behouden. We besteden o.a. aandacht aan ledenwerving en -binding  en maatschappelijke verantwoord ondernemen. De kwartiermaker sportakkoord is daarbij het aanspreekpunt voor verenigingsondersteuning. Ook treffen we elkaar in de Diemense sportcafés  om successen en uitdagingen met elkaar te delen. 

3.2 Een groter bereik 

Wij zetten in op zoveel mogelijk Diemenaren in beweging te zetten. Wij willen de potentiële sporters nog beter bereiken zodat zoveel mogelijk mensen sporten en bewegen. Dit doen we op twee onderdelen:   

4.    Beter aansluiten bij de belevingswereld van de (potentiële) sporter 
Om de potentiële sporter te kunnen enthousiasmeren om te sporten en te bewegen is het belangrijk om aan te sluiten bij de behoefte van de inactieve Diemenaar. Daarbij richten wij ons op vier doelgroepen namelijk, kinderen, jongeren, volwassenen en ouderen. Voor kinderen betekent dit dat we onderzoeken of kennismakingslessen bij de verschillende sportaanbieders in Diemen kan helpen ze te enthousiasmeren en te binden aan een sport. Voor jongeren gaan we de mogelijkheid voor urban sports onderzoeken.  Ook vinden wij het belangrijk dat volwassenen (blijven) sporten. Wij willen volwassenen kennis laten maken met de verschillende sporten in Diemen. Dit kan bijvoorbeeld door de mogelijkheid voor flexibele lidmaatschappen te onderzoeken. Tot slot willen wij ouderen zo lang mogelijk vitaal houden, sport kan hier een belangrijke bijdrage aan leveren. We willen daarom inzetten om ouderen beter te begeleiden in sport, bijvoorbeeld door de inzet van onze buurtsportcoaches. Ook willen wij de mogelijkheid onderzoek voor een ouderenpas. 

Tot slot is het van belang dat we de potentiële sporters goed weten te bereiken. Hierin speelt het gebruik van de juiste communicatiekanalen en de inzet van de buurtsportcoaches een cruciale rol. We zetten ons in om de juiste kanalen te gebruiken om verschillende doelgroepen te bereiken. 

5.    De toegankelijkheid en inclusiviteit van sport vergroten 
We willen dat iedereen die mee wil doen daadwerkelijk mee kan doen. En dat er sprake is  van kansengelijkheid en inclusiviteit in en door sport- en beweegdeelname. We richten ons op het wegnemen van financiële, fysieke, sociale en praktische belemmeringen. Daarom zetten wij ons in om de financiële drempel om te sporten te verlagen voor mensen met een laag inkomen. Naast het jeugdfondssportencultuur gaan wij ons inzetten om (vooralsnog tijdelijk) aan te sluiten bij de stadspasregeling Amsterdam. Ook zorgen we ervoor dat het sportaanbod voor mensen met een fysieke of verstandelijke beperking vergroot wordt. Hiervoor zetten we in op een regionale samenwerking onder andere door goede communicatie over het regionale aanbod van aangepast sporten.  

3.3 Meer (zichtbare) betekenis

Betekenis gaat over de waarde van sport, topsport en sportief bewegen voor de hele maatschappij. Sport geeft energie, plezier, inspiratie en zingeving in het dagelijks leven van zij die het beoefenen of volgen, maar levert ook een bijdrage aan maatschappelijke doelen. 

6.    Meer bewustwording van de maatschappelijke betekenis van sport
Sport biedt een belangrijke meerwaarde voor maatschappelijke vraagstukken. Zo is sport een belangrijk middel tot verbinding. Wij  willen dat deze relatie meer zichtbaar wordt. In het plan van aanpak voor het Gezond en Actief Leven Akkoord wordt sport dan ook een belangrijk onderdeel. Sport kan bijvoorbeeld een belangrijk bijdrage leveren aan het vergroten van zelfvertrouwen bij kinderen en jongeren. Daarom vinden wij het belangrijk om verhalen over sporten en bewegen te delen met elkaar en eventueel te koppelen aan concrete acties en afspraken. 

7.    De voorbeeldfunctie van sport beter zichtbaar maken 
Ook helpt het om de betekenis van sport te versterken door meer zichtbaar te zijn in de openbare ruimte. Sporten wordt hierdoor meer zichtbaar wat kan leiden tot meer sport- en beweegdeelname. 

4.    Werkwijze 

4.1 Organisatiestructuur 

De bestaande organisatie voor het sportakkoord verandert ten opzichte van het eerdere kernteam. De organisatie ziet er nu als volgt uit:

Kernteam 
Het kernteam bewaakt de voortgang van het sportakkoord. Het kernteam bestaat uit: 

1. Kwartiermaker sportakkoord (Stichting Welzijn Diemen)
2. Voorzitter Sportraad (SV Diemen) 
3. Beleidsmedewerker sport (gemeente Diemen) 

We onderzoeken de mogelijkheid voor uitbreiding van het kernteam met een commerciële sportaanbieder, zodat ook de commerciële sport goed vertegenwoordigd is.  Ook  sluit de adviseur Lokaal Sport (NOC*NSF) indien nodig aan.  Daarnaast legt de beleidsmedewerker sport de inhoudelijk verbinding met het Gezond en Actief Leven Akkoord. 

Kwartiermaker sportakkoord / coördinator sport en preventie 
De kwartiermaker sportakkoord is tevens de coördinator sport en preventie. Deze persoon coördineert de herijking en is de aanjager in de uitvoering van het lokaal sportakkoord. De kwartiermaker sport ondersteunt de sportverenigingen en de commerciële sportaanbieders bij activiteiten die bijdragen aan de genoemde doelen uit dit herijkt sportakkoord. Ook is de kwartiermaker sportakkoord in contact met de beleidsadviseur gezondheid van de gemeente Diemen en de gezondheidsmakelaar van de SWD om de verbinding te leggen tussen het sportakkoord en de  lokale uitvoering van het GALA. 

Buurtsportcoaches 
Op dit moment zijn er drie buurtsportcoaches in Diemen actief. Zij geven uitvoering aan de ambities in het sportakkoord. De buurtsportcoaches en de kwartiermaker sportakkoord werken intensief samen. 

4.2 Communicatie 

Communicatie over het sportakkoord verloopt via de bestaande kanalen van Stichting Welzijn Diemen en de Gemeente Diemen. Extra aandacht besteden we aan het bereiken van de sporters en sportaanbieders via sociale media. De eerder bestaande website sportenindiemen.nl gebruiken we niet meer. Dat was geen succes en wordt verwijderd. 

4.3 Bijeenkomsten 

Om de gestelde ambities uit dit sportakkoord  met elkaar te bereiken organiseren we een Diemens Sportcafé. Daarnaast continueren we met de bijeenkomsten van de sportraad. 

Diemens sportcafé 
We starten met Diemense sportcafés. Het doel van Diemens sportcafé is een kennis en netwerkbijeenkomst om samen de gestelde doelen van het herijkte sportakkoord te halen. Per sportcafé worden er verschillende thema’s besproken, die worden uitgewerkt door betrokken partijen en de kwartiermaker sportakkoord. Het kernteam stelt de agenda op. Het sportcafé vindt twee keer per jaar plaats. Het sportcafé is voor iedereen die bezig is met sporten en bewegen in Diemen. 

Sportraad 
Sinds 1975 bestaat er een sportraad in Diemen. De sportraad is een adviesraad aan de gemeente. De sportraad bestaat uit afgevaardigden van verschillende verenigingen. De sportraad bespreekt gezamenlijke onderwerpen over het sportverenigingsleven in Diemen. De sportraad komt vier keer per jaar bij elkaar. 

5.    Financiële impuls  
Voor het sportakkoord is er een jaarlijks budget beschikbaar tot  en met 2026. Projecten die bijdragen aan de doelstelling uit het sportakkoord kunnen een bijdrage krijgen. Partijen kunnen hiervoor contact opnemen met de kwartiermaker sportakkoord.